Çocuklar Neden Yalan Söyler?

Bireyin çocuklukta elde ettiği deneyimler, gelecekteki davranışlarında da önemli bir rol oynamaktadır. Çocukların bu dönemlerde çevre ile etkileşimleri, olaylara gösterdikleri tepkiler gelecekte de karakterlerini ve davranışlarını belirler. Elbette çocuklar her gördüğü davranışı doğrudan benimsemezler, kendi zihinlerinde elde ettikleri deneyimleri değerlendirip bunu bir kazanım olarak kendine katıp katmama durumları gözlemlenir. Ancak davranışları onaylamak, kendisine katma eylemini desteklemek adına yardımcı olur. Burada doğrudan çocuğu tebrik etme, ödüllendirme veya örnek aldığı öznenin davranışı karşısında ödül veya ceza alma durumu etkilidir. Küçük yaşlardaki çocuklar için davranışlar iyi veya kötü değil, ebeveynin onaylama veya onaylamama veya anne – babanın yapıp yapmamasına göre belirlenir.

İnsanlar Neden Yalan Söyler?

İnsanlar genellikle savunma mekanizması olarak yalana başvururlar. Bireyin yalana başvurmasındaki temel neden karşısında bir tehdit hissetmesi veya tehdit alanında bulunmasına karşı verdiği bir tepkidir. Yetişkinlerde yalanlar pembe, beyaz veya siyah olarak kategorize edilse de yalan, yalandır ve gerçek olmayan argümanlar ile savunma yapma eylemidir.

Çocuğum Neden Yalan Söylüyor?

Yetişkinler gibi çocukların da yalan söyleme eylemi kendilerini tehdit altında hissetmeleri veya davranışları nedeniyle cezalandırılacaklarını düşünmeleri nedeniyle gerçekleşir. Haluk Yavuzer’e göre yalan, öğrenme yoluyla gerçekleşmektedir;

1. Çocuklar, anne ve babalarına verdikleri sözü yerine getiremediklerinde yalan söyleme eyleminde bulunurlar. Verilen sözün yerine getirilememesi eylemi sonucunda çocuk; anne ve babanın üzüleceğini düşünebilir. Kendi kafasında kurduğu bu üzülme durumunun meydana gelmemesi için çocuk ebeveynlerine yalan söyler.
2. Çocuk, gerçeği söylediği durumda ebeveynlerinden çekineceği bir ortam oluşacağı zaman yalan söyleme eyleminde bulunabilir. Bazı çocuklar için yalan söylemek heyecan verici bir eylemdir, bu da tetikleyici bir unsur olarak görülebilir.
3. Yetişkinler nasıl tehdit altında olduğunda hissettiklerinde yalan söylüyorlarsa çocuklar da benzer davranış biçimi altında aynı eylemi gerçekleştirirler. Sıkıştırılmış ve baskı altında hisseden çocuk yalan söyleme eyleminde bulunur.
4. Kendi akranları arasında utanç duyduğu bir olay, durum veya herhangi bir şey varsa yalan söyleme durumu görülür. Burada maddi sıkıntılar, fırsat eşitliği farkı veya iletişimdeki durumlar etmen olarak görülebilir.
5. Ebeveynlerin, çocuklara yalan söylemesi de çocuğun yalan söyleme alışkanlığı kazanmasına neden olabilir. Unutmayın, ebevenyler çocukların rol modelleridir ve onların iyi veya kötü davranışlarını rol modeli olarak alabilirler. Dolayısıyla ebeveynlerin, çocuklarına yalan söylemesi ve durumun çocuklar tarafından fark edilmesi bu sonucu doğurur.

Samsun Çocuk Psikoloğu olarak siz değerli ebeveynlere çocuğunuzun yalan söylemesi ile nasıl baş edebileceğinize dair fikir edinmeniz açısından bazı kitapları bir araya getirdik. Kitapların bazıları anne ve babalar için çocukların yalan söyleme davranışları karşısında neler yapabileceği hakkında bilgi verirken bazıları ise görsel olarak hikayeleştirilmiş çocuklara yönelik kitaplardır. Görsel olarak zenginleştirilmiş bu kitaplar ile çocuğunuza yalan söylemenin kötü bir davranış olduğunu ve yalan söylemenin sonuçları hakkında eğitim verebilirsiniz.