İşsizlik Psikolojisi: İşsizliğin İnsanlar Üzerindeki Etkileri

Küresel ve ülkemizdeki ekonomik şartlarda pek çok ülke yüksek enflasyon ve işsizlikle mücadele ediyor. Temelde bu sorun ekonomik olsa da bireyler üzerinde işsizliğin yarattığı bir psikolojik sorun da meydana geliyor. Toplumsal ve ekonomik bir sorun olan işsizlik bireyle beraber ailesini, yakın çevresini ve çevresi ile etkileşimini doğrudan etkiliyor.

İnsanlar Neden Bir İş Yerinde Çalışırlar?

İnsanlar için çalışma ve geçinme, yaşamlarını idame ettirebilmeleri için zorunlu olgulardır. Çalışmak, yalnızca ekonomik bir sonuç getirmez, aynı zamanda sosyal sonuçları da vardır. İş yerinde yeni arkadaşlıklar, üst ve alt ilişkileri, dayanışma ve paylaşma gibi sosyal yetenekler günün büyük bir kısmını geçirdiğiniz iş yerinde pekişmektedir. Çalışılan kurum ve iş yerindeki pozisyon hem bireye hem de ailesine aynı zamanda statü kazandırmaktadır. Bu statü bireyin çevresi tarafından saygı görmesini sağlarken aynı zamanda özsaygısının gelişimine de katkı sağlar. İnsanlar için çalışmak başta geçim nedeniyle olsa da mutlu oldukları kurumlarda elde ettikleri başarılar ve taktir edilme durumları kişinin işinden haz almasına neden olur ve onu motive eder.

İşsizliğin İnsan Psikolojisine Etkileri

İşsizliğin, bireyin psikolojik ve fiziksel sağlığını etkilediği bir gerçek; 1030’lu yıllarda yapılan ve bugün de uygulanan araştırmalar bunun sonuçlarını net bir şekilde ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmalar farklı araştırma yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilse de ortak sonuçları işsizlik durumundaki bireyin stres, depresyon, kaygı, özgüven kaybı ile uykusuzluk, baş ve mide ağrıları, vücut direncinin düşmesi gibi ortak sorunlar yaşadıklarını ortaya koymuştur.

Çalışan bireylerin ekonomik buhranlar sonrasında işsizlik yaşaması veya yeni mezun gençlerin ilk işlerini bulmada zorluk yaşamaları derin psikolojik izler yaratmaktadır. Bu psikolojik izler sonucunda bireyde “ailenin geçimini sağlayan kişi” statüsünü kaybetmesi, fazla boş vakti olması nedeniyle “zaman kavramını kaybetme”, hayatındaki düzen ve programın bozulması, sosyal ortamlardan dışlanması, işe yaramaz ve topluma fayda sağlamıyorum hissine kapılmasına yol açar.

Bu psikolojik sorunların bireyde daha az yaşanması için hükümetler tarafından uygulanan işsizlik maaşı uygulamaları da söz konusudur. İşsizlik maaşı alan kişiler bu zorlu süreçleri almayanlara kıyasla daha kolay geçirmektedirler. Aynı zamanda bireyin ailesinin ve yakın çevresinin işsizlik sürecinde bireye olan desteği de bu süreci çok daha az hasarla atmatmasını sağlayacaktır.

İşsizliğin Neden Olduğu Psiko-Sosyal Sorunlar

1. Stres, Depresyon ve Kaygı Artışı: İşsiz kalan bireylerde stres, depresyon ve kaygı artışı gözlemlendiği yapılan pek çok psikolojik araştırmanın ortak bulgularıdır. Bu tür psikolojik durumlar çalışan bireylerde de görülmektedir ancak işsiz veya işini kaybetmiş bireylerde etkisi daha uzun ve daha ciddi sonuçlara neden olmaktadır.
2. Kendine Güvenin Zedelenmesi: İşsizlik, yakın çevre ve toplumda statü kaybı yaratmaktadır. Bu nedenle bireylerin kendilerine olan öz saygıları da bu süreçte zedelenmektedir. Uzun süren işsizlik durumu, iş başvurularından ret alma ile özgüvenin zedelenmesini pekiştirir. İşsizlik süresi arttıkça bu durum çok daha zorlu bir hal almaktadır.
3. Toplumda ve Aile İçindeki Çatışmalar: İşini kaybeden insanlar yalnızca ekonomik olarak güç duruma düşmezler. Bir süredir birlikte mesai paylaştığı çalışma arkadaşları ile olan ilişkilerini de kaybedelerler ve onların gözündeki rolleri değişir. Sadece çalışma arkadaşları değil aynı durum aile içerisinde de gözlemlenmektedir. İş yerindeki sosyal ortamdan ayrılmanın sonuçları olarak birey kendini boşlukta hissetmeye başlar. İş başvurları süreci olumsuz sonuçlanırsa kendini toplumsal ilişkilerden soyutlamaya başlayabilir, hatta eski iş arkadaşlarıyla görüşmek istemeyebilir. İşsizliğin aileye yansıması ise aile içerisindeki rolü ve otoritesini kaybetmesi ile sonuçlanabilir.
4. İşsizliğin Getirdiği Psikolojik Sonuçlar: İşsizlik sürecindeki bireylerde beslenme bozuklukları, kas yapısında zayıflama, vücut direncinin zayıflaması, bulaşıcı hastalıklarda artış, salgın hastalıklara yakalanma oranının yükselmesi, mide ve bağırsak rahatsızlıkları, kalp ve dolaşım gibi hastalıklarda artış gözlemlenmektedir.
5. İşsizliğin Bireye Sosyal Maliyeti: İşsiz kalan bireyin yalnızca ekonomik maliyetlerle yüzleşmesi beklenmez, aynı zamanda sosyal sonuçları da vardır. Aile ve toplum açından ele aldığımızda aile kurumunun zedelenmesi ve boşanmalardaki artış bir sonuç olarak ele alınabilir. TÜİK’in yapmış olduğu çalışmada iş kaybı nedeniyle yaşanılan gelir kaybı aile içi geçimsizliği boşanma seviyesine kadar etkileyebiliyor.

İşsizlik aynı zamanda toplumdaki suç oranını da olumsuz yönde etkilemektedir. Elbette bireyin suça yönelmesinde tek bir motivasyon bulunmamaktadır ancak işsiz olma durumu bu eylemi gerçekleştirmeyi besler. Boşanma ve suç işlemeyi kötü yönde etkilemesinin yanı sıra işsizlik; intihara meyili de arttırmaktadır.

Eğer işsizlik nedeniyle psikolojik sorunlar yaşıyorsanız Samsun Psikolog olarak Bireysel Terapi hizmetimizden yararlanabilirsiniz.

Bugün Samsun Psikolog Randevu hizmetini kullanarak yeni bir randevu oluşturabilir ve işsizliğin sizin üzerinizdeki etkilerini çözmek için ilk adımı atabilirsiniz.